13 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1919 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦਾ ਸਾਕਾ ਵਾਪਰਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਕ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਏ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
13 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1919 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦਾ ਸਾਕਾ ਵਾਪਰਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਤਲੇਆਮ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧੀਨਗੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ। ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਤਲੇਆਮ ਦਿਵਸ 2023 ਨੂੰ 104 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਦੀ ਦੁਖਦਾਈ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋੜ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। Jallianwala Bagh massacre 104th
ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ‘ਚ ਕਿਉਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਲੋਕ?
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜੀ ਅਫਸਰ, ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ, 13 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1919 ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਦੋ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਨੇਤਾਵਾਂ, ਸੱਤਿਆ ਪਾਲ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਸੈਫੂਦੀਨ ਕਿਚਲੂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾਉਣ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹੱਥੇ ਭੀੜ ‘ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਹਮਲਾ ਦਸ ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੋਲਾ-ਬਾਰੂਦ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੈਨਿਕ ਚਲੇ ਗਏ। ਕੁੱਲ 1,650 ਰਾਉਂਡ ਫਾਇਰ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਅਤੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਕਤਲ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਗਿਣਤੀ ਅਣਜਾਣ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਵਿਸਾਖੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ, ਕਰਨਲ ਰੇਜੀਨਾਲਡ ਡਾਇਰ ਨੇ ਪੂਰੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਕਰਫਿਊ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਜਲੂਸਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 4 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਿਲਣ ਦੀ ਵੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ। ਲਗਭਗ 12:40 ਵਜੇ, ਡਾਇਰ ਨੂੰ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਵਿਖੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬਾਰੇ ਗੁਪਤ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੰਗੇ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
Also Read : BCCI ਨੇ RR ਦੇ ਕਪਤਾਨ ਸੰਜੂ ਸੈਮਸਨ ‘ਤੇ 12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ
ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਦੇ ਹੁਕਮ:
ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਹੋਰ ਸੈਨਿਕ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਹੋਰ ਵੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ। ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉੱਥੇ ਕਰੀਬ 25,000 ਲੋਕ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਕੁਝ ਨੇ ਭੱਜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਨੇ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਇਕਾਂਤ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਘਣੀ ਭੀੜ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। Jallianwala Bagh massacre 104th
ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਸਾਕੇ ਦਾ ਬਦਲਾ ਕੌਣ ਲੈਣਗੇ?
ਦੁਖਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਦਾਰ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਫਸਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲਿਆ। ਉਹ 26 ਦਸੰਬਰ 1899 ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (HSRA) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਗਵਰਨਰ ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਦਨਾਮ ਕੀਤਾ। ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਹ ਕਤਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਵਿਖੇ 1919 ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸ਼ਹੀਦ (ਜਨਮ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ) ਦਾ ਜਨਮ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 130 ਮੀਲ ਦੂਰ ਪਿਲਬਾਦ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਟਹਿਲ ਸਿੰਘ, ਇੱਕ ਹੱਥੀਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਅਤੇ ਨਰਾਇਣ ਕੌਰ, ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਨੌਕਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਸਾਧੂ ਉਸ ਤੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਵੱਡਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ, ਦੋਵੇਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ.
ਯਾਦਗਾਰ:
1951 ਵਿੱਚ, ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਪਾਰਕ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 6.5 ਏਕੜ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ ਜੋ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਲਾਤਮਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਲੋਕ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਤਲੇਆਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਲਾ ਅਧਿਆਏ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅੱਜ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਲਈ ਇੱਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ.
